GERTRUDE JEKYLL ( 1843-1932 )

Gertrude Jekyll ( London 1843 – 1932 )

Deze grote tuindame werd geboren in een tijdperk dat Engeland op de top van zijn industriële en imperialistische groei stond. Haar ideeën over tuinarchitectuur en beplanting van tuinen zijn ook op vandaag nog van grote invloed. Op ingenieuze wijze wist ze met originele plantencombinaties de harde lijnen van formele tuinen te verzachten, beplantingen te voorzien die in ieder seizoen aantrekkelijk waren en ook de meest schaduwrijke tuinonderdelen en lastige hoekjes een schitterend aanzicht te geven.

Gertrude Jekyll studeerde niet alleen botanica, maar ook kleurenleer, schilderkunst en architectuur. Ze bracht vele uren door in de National Gallery waar ze de impressionistische werken van William Turner bestudeerde en zich liet inspireren door zijn kleurgebruik. Ze ondernam diverse reizen naar Italië, Griekenland, Noord-Afrika..en ontdekte zo de waarde van traditionele ambachten, ze leerde tapijten knopen, borduren, houtbewerking, schilderen én verdiepte zich in de techniek van de fotografie.

Toen ze zich uiteindelijk voluit op de tuin toelegde kon ze dankzij de veelzijdige opleiding , tuinieren als pure expressieve kunst beoefenen. Ze sprak dan ook nooit over zichzelf als tuinarchitecte of ontwerpster, veeleer aanzag ze tuinieren als een boeiend geheel van bezigheden (ontwerpen, kennis planten,kweken van planten) dat in een mooie creatieve tuin resulteerde. Net zoals een schilder kennis dient te hebben van pigmenten, doeken , kleurenleer en over de vaardigheid dient te beschikken om deze op doek aan te brengen.

Arts and Craftbeweging

Ze was ook een fervent aanhanger van de Arts and Craftbeweging , die alle kunstakken wenste te verenigen en een bewonderaar van William Robinson die indertijd met zijn ‘Wild garden’ en natuurlijke uitstraling van de tuin furore maakte. Robinson hield van wilde tuinen met overblijvende bloemen waarbij de natuur de belichaming was van de perfecte harmonie, planten waren de hoofdspelers die tuinen hun bestaansrecht gaven.

 

Dit stond sterk in tegenstelling tot de ideeën van een aantal vooraanstaande architecten en tuinarchitecten (o.a. Reginald Blomfield) die er van overtuigd waren dat tuinieren slechts een noodzakelijk kwaad was. De tuinier moest tendienste staan van de architect en planten dienden keurig binnen het uitgewerkte (formele, abstracte) ontwerp ingepast worden.

Aan deze tweestrijd tussen architectuur en tuinieren zou een eind komen door de succesvolle samenwerking van Gertrude Jekyll en Edwin Lutyens. Deze gedreven architect had net als Gertrude Jekyll grote bewondering voor traditioneel vakmanschap, oude ambachten en een bijzondere aandacht voor detail. Tussen beide ontstond een hechte vriendschap en samenwerking waarbij ontelbare huizen en tuinen tot complexe creatieve gehelen zouden verweven worden. Het lijkt ons in de 21ste eeuw een evidentie dat huis en tuin perfect bij elkaar aansluiten, maar dat was het in de 19de eeuw allesbehalve.

2000 ontwerptekeningen in de Reef Point collectie

Na haar dood liet mevrouw Jekyll niet minder dan 2000 ontwerptekeningen na voor zo’n 250 tuinen, deze Reef Point collectie bewijst Jekylls veelzijdigheid en aandacht voor detail. Het maakt tevens duidelijk hoe hard ze wel diende te werken om de schijnbaar spontane weelderigheid van haar tuinen te realiseren.

Het is ook net die zin voor detail die haar zo interessant maakt voor de huidige tuinarchitectuur. Zelfs in de borderontwerpen voor de grote landgoedtuinen, die ze minutieus uitwerkte tot de kleinste hoekjes, vinden we tal van bruikbare en inspirerende borderonderdelen of combinaties die ook in een kleinere tuin toe te passen zijn.

Gertrude Jekyll begon zich in de loop van haar carrière ook steeds meer te interesseren voor combinaties van planten die tot dezelfde biotoop behoorden, de juiste planten op de juiste plaats zorgen er immers voor dat de borders heel wat minder arbeidsintensief worden. Een idee dat bijna een eeuw later door een andere grote tuindame ‘Beth Chatto’ overgenomen werd en in haar ‘gravelgarden ‘ verfijnd werd toegepast.

 

Haar bijzondere tuinstijl met grote natuurlijke kleurrijke borders werd later ook nagevolgd door o.a. Lawrence Johnston (Hidcote manor ), Vita Sackville-West (Sissinghurst) , Christopher Lioyd (Great Dixter) .

 

Tuinen ontworpen door Gertrude Jekyll :

Het duo E.Lutyens – G. Jekyll ontwierpen honderden tuinen, de meesten werden echter onherroepelijk beschadigd tijdens de 2 wereldoorlogen. Dankzij de originele plannen uit de Reef Point collectie werden ondertussen in diverse domeinen de Jekyll tuin gerestaureerd volgens de oorspronkelijke plannen en tekeningen.

Enkele voorbeelden van nu nog te bezichtingen G.Jekyll tuinen :

Munstead Wood- Godalming, Surrey ( Jekylls vroegere woonst – gerestaureerde Jekyll tuin door huidige eigenaars )

Hestercombe (Jekyll & Lutyens)

Castle Drogo (Luytens + Jekyll)

Durmast House (gerestaureerde Jekyll tuin )

Upton Grey ( gerestaureerde Jekyll tuin )

Princess Helena College – Hitchin, Hertfordshire (Lutyens en Jekyll)

Putteridge Bury – Universiteit van Bedfordshire – Luton (tuin ontworpen door Lutyens en beplant door Jekyll )

Vann Hambledon , Godalming, Surrey - Gertrude Jekyll watertuin

Royal Horticultural Society Garden – Wisley , Surrey (tuin door George F. Wilson met hulp van Gertrude Jekyll)

Buitenlandse tuinen van de hand van mevrouw Jekyll :

Le bois des moutiers in Varengeville sur mer (Haute Normandie - Frankrijk)

The Glebe House (Conneticut –USA)

 

Favoriete planten van Gertrude Jekyll :

Grijsbladige en zilverkleurige planten

Grijsbladige planten danken hun kleur vaak aan een witte viltige beharing of een wasachtig laagje op het bladoppervlak. Dankzij deze aanpassing kunnen deze planten overleven in een droge warme omgeving.

De bladeren weerspiegelen het sterke zonlicht zodanig dat de plant fris blijft en weinig vocht verliest. Getrude Jekyll hield er van grijsbladige planten in smalle borders te gebruiken, op terrrassen dicht bij het huis of in zonnige traptreden. In brede borders zorgde ze voor een combinatie van grijze bladeren met lichtroze, purperen en zacht paarse bloemen om zo een wazige warme sfeer te doen ontstaan.

Haar favoriete grijze en zilverbladige bodembedekker

Een van de favoriete bodembedekkers van Gertrude was ongetwijfeld Arabis caucasica of de randjesbloem (nl. benaming) , deze plantjes vormden een mooi tapijt dat zelden hoger werd dan 15cm. Ze waren ideaal als randbeplanting of als bodembedekker onder lichte tulpen. In te vruchtbare grond bleken ze snel lelijk te worden, maar mits een grondige snoei na de bloei kon dit voorkomen worden.

Een andere favoriet was Cerastium tomentosum of de hoornbloem, een witbloeiende vasteplant die wel eens durft woekeren met zijn kruipende stengels, als muurplant onder extreme (droge) omstandigheden doet ze het echter schitterend en is van woekeren weinig sprake.

Ook andoorn (ezelsoor - Stachys byzantina) behoorde tot de uitverkoren grijsbladige planten van Mrs Jekyll, ideaal voor een goed vruchtbare bodem in volle zon en mooi in combinatie met oude rozen of kruisdistels.

Andere planten in deze categorie zijn Senecio bicolor , Santolina chamaecyparissus (heiligenbloem) , Elymus arenarius (zandhaver) en Saponaria officinalis (dubbelbloemig zeepkruid).

Tot de absolute favorieten die Mrs Jekyll veelvuldig in haar eigen tuin gebruikte behoort Kattekruid - Nepeta x faassennii. Ze hield van deze snel groeiende bossige planten met grijsgroene blaadjes en licht blauwroze bloemen, ze snoeide deze na de eerste bloei flink in , zodanig dat ze in augustus opnieuw volop in bloei stonden

Ook Lavendel en Iris pallida waren vaak toegepaste zilvergrijsbladige planten. in de de border

Sir Edwin Lutyens 1869-1944

Gertryde Jekyll in Deanery Garden

Gertrude Jekyll op jongere leeftijd

Olie schilderij 1869 G. Jekyll

Stachys Bizantina - ezelsoor, andoorn, oreille de chat ...

Kattekruid - Nepeta

Lavendula - Lavendel

	Aan het vervolg van deze pagina wordt momenteel gewerkt, even geduld aub...